Samenvatting

De lever speelt een fundamentele rol in de aanmaak en klaring van zowel pro- als antihemostatische eiwitten. Cirrose gaat dan ook gepaard met complexe veranderingen in het hemostatische systeem. In de kliniek is dit onder andere te merken aan trombocytopenie en verlengde stollingstijden. Op basis van deze laboratoriumafwijkingen werd van oudsher gedacht dat patiënten met cirrose automatisch ontstold waren en dat zij hierdoor een verhoogd risico op bloedingen hadden, maar met de komst van nieuwe technieken om de stolling bij deze patiënten te meten, is dit concept verworpen. Er blijkt sprake van een hernieuwde, maar fragiele hemostatische balans, waaraan veranderingen in zowel het pro- als het antihemostatische systeem ten grondslag liggen. Patiënten met cirrose hebben daardoor niet alleen een verhoogd risico op (varices)bloeding, maar tevens een hogere kans op veneuze trombo-embolieën. Daarnaast heeft deze nieuwe balans niet alleen invloed op de diagnostiek van de hemostase, maar ook op de preventie en behandeling van hemostatische complicaties. Het is dan ook belangrijk de hemostatische veranderingen bij deze patiënten te erkennen en de eventuele behandeling daarop aan te passen.