Interprofessioneel leren: co-auteurschap bij A&I
Cor de Jong, emeritus hoogleraar Verslaving en verslavingszorg bij de Radboud Universiteit in Nijmegen, ondersteunde Gertie Filippini-de Moor, anesthesioloog bij het Bernhoven in Uden en redactielid van A&I, als gastredacteur bij de totstandkoming van de juni-editie van A&I uit 2020, die het thema Verslavingsgeneeskunde had. Uit interesse in interprofessioneel leren hielden zij een klein onderzoek onder de auteurs van drie edities van A&I. Onderstaand de uitkomsten van deze enquête.
SAMENVATTING
Veel wetenschappelijke medische artikelen worden geschreven door meerdere auteurs, vaak met een verschillende medische achtergrond. Samen schrijven kan mogelijk leerzaam werken. Twee hoofdredacteuren van editie 2020-2 hebben auteurs van drie nummers van A&I gevraagd of zij zelf wat geleerd hebben van het schrijven, en of ze van elkaar geleerd hebben.
INTRODUCTIE
De eerste drie A&I themanummers van 2020 behandelden respectievelijk ‘hartfalen’, ‘verslaving’ en de ‘nieren’. Voor het tweede nummer van 2020 werden verslavingsgeneeskundigen, anesthesiologen en intensivisten gevraagd samen een aantal artikelen te schrijven. Academisch publiceren in een tijdschrift zoals A&I is een samenwerkingsproces van een ‘team’, van de schrijver(s) tot de collega die ermee instemt het eerste concept te bekijken tot de uiteindelijke gepubliceerde output. Onze ervaring is, dat als je zelf wat uit moet leggen, je daar meer van leert dan dat je luistert naar een ander die het jou uitlegt. Van schrijven hebben we in ieder geval zelf veel geleerd.
Leren van elkaar staat in de geneeskunde ook volop in de belangstelling, zeker als het gaat om twee of meer disciplines. In het project Opleiden 2025 nemen wetenschappelijke verenigingen samen met de Federatie Medisch Specialisten het voortouw om medische vervolgopleidingen op de werkvloer interprofessioneel aan te sturen.1 Van interprofessioneel leren en opleiden wordt gesproken als twee of meer professies van, met en over elkaar leren om tot betere, effectieve samenwerking te komen en daarmee de uitkomsten van de zorg verbeteren.2 Ervaring met interprofessioneel opleiden heeft ook in Nederland al tips opgeleverd hoe studenten en hun supervisoren dat goed zouden kunnen aanpakken.3
Deelname aan een interprofessioneel schrijfteam bevordert professionele ontwikkeling en productiviteit.4 Hoewel er een enorme groei is geweest in de literatuur over interprofessionele educatie (IPE) zijn er geen artikelen die de uitdagingen van interprofessioneel teamschrijven aanpakken. Ervaringen met het gezamenlijk schrijven hebben handvatten opgeleverd voor groepen medici die samen een artikel willen gaan schrijven.5
Zo krijgen vrijwel alle artsen te maken met patiënten die problematisch middelen gebruiken of verslaafd zijn. Verslavingszorgspecialisten zorgen specifiek voor dergelijke patiënten. Anesthesiologen en specialisten op de intensive care zorgen voor patiënten met een breed scala aan somatische aandoeningen. Als die patiënten ook een verslaving hebben kan de anesthesie of de aanpak op de IC daardoor gecompliceerd worden. Bekend is dat er in de basisopleiding van artsen beperkt en niet systematisch onderwijs wordt gegeven over verslaving.6 In de postacademische beroepsopleiding is dat niet veel anders.7
Met de A&I-editie over verslavingsgeneeskunde in de hand kwam bij ons de gedachte op wat verder in te gaan op het schrijfproces. Die gedachte hebben we omgezet in een online enquête met als uitgangspunt: ‘Denken de auteurs dat ze leren van elkaar?’.
We hebben de auteurs van de eerste drie themanummers van 2020 gevraagd een online enquête in te vullen met 11 vragen over de ervaringen met het schrijfproces (de vragenlijst en de tabellen met de scores vindt u als bijlage op deze pagina).
Zes van de 11 vragen over het schrijfproces gaan expliciet over het leereffect van het schrijfproces. We hebben die onderverdeeld in 2 secties, namelijk over het leereffect van schrijven en het effect op interprofessioneel leren:
1: Het leereffect van schrijven (Ik ben zeer ontevreden/zeer tevreden over..)
A: het schrijfproces in het algemeen, B: de samenwerking met co-auteurs, C: het leereffect van schrijven voor mezelf, D: het leereffect op mezelf door samen te werken.
2: Het effect op interprofessioneel leren (Ik ben het er sterk mee oneens/sterk mee eens dat..): E: multidisciplinair schrijven bijdraagt aan interprofessioneel leren, F: samen schrijven kan bijdragen aan betere samenwerking in de klinische praktijk.
Zestien auteurs vulden de vragenlijst in; van de special over het hart (n=2), verslaving (n=8) en de nieren (n=6). Er zijn geen wezenlijke verschillen tussen de auteurs van de themanummers hart- en nieren (samen genomen) en die van de verslavingsproblematiek. Vanwege de kleine groep schrijvers die we hebben gevraagd mee te werken beperken we ons tot een beschrijving van de resultaten over de schrijfervaringen van de auteurs.
Multidisciplinair schrijven draagt bij aan interprofessioneel leren (E) scoort het hoogst (8,46), gevolgd door het effect op samenwerking in de klinische praktijk (F) en de samenwerking met anderen (B) (beide 8,38). De scores voor het leereffect voor de auteurs zelf (7,46) en voor het samenwerken met anderen (7,77) zijn redelijk of in schooltermen: ruim voldoende.
Hoewel 8 van de 19 auteurs (42%) van het nummer over de verslavingsproblematiek de eenvoudige vragenlijst terugstuurden zijn de resultaten interessant voor interprofessionele educatie vanwege een eerste verkenning van het thema ‘wat leer je van samen schrijven?’. In de literatuur hebben we daar niets over kunnen vinden.
De vragenlijsten inventariseren percepties en verwachtingen. Of de auteurs daadwerkelijk iets hebben geleerd en of ze beter samenwerken in de klinische praktijk kunnen we daarom niet vaststellen.
Samengevat vinden auteurs van A&I dat ze kunnen leren van multidisciplinair schrijven, niet alleen van het schrijfproces zelf, maar ook van de samenwerking. Het lijkt erop dat samen schrijven het interprofessioneel leren kan stimuleren en een meerwaarde kan hebben bij het samenwerken in de klinische praktijk.
Hartelijk dank aan de auteurs die hun medewerking hebben verleend aan dit onderzoek!
REFERENTIES
1. Federatie Medisch Specialisten. Opleiden 2025 2017 [cited 2021 31-01-2021]; Available from: https://medischevervolgopleidingen.nl/interprofessioneel-opleiden
2. Radboudumc Health Academy. Wat is interprofessioneel leren? [cited 2020 1 december]; Available from: https://www.radboudumc.nl/onderwijs/radboudumc-health-academy/interprofessioneel-leren/wat-is.
3. Visser CLF, Oosterbaan S, Mørk Kvist B, Croiset G, Kusurkar RA. Twelve tips on how to motivate healthcare professions students and their supervisors for Interprofessional Education. MedEdPublish. 2020.
4. Willgerodt MA, Abu-Rish Blakeney E, Brock DM, Liner D, Murphy N, Zierler B. Interprofessional education and practice guide No. 4: Developing and sustaining interprofessional education at an academic health center. J Interprof Care. 2015;29(5):421-5.
5. Vogel MT, Abu-Rish Blakeney E, Willgerodt MA, Odegard PS, Johnson EL, Shrader S, et al. Interprofessional education and practice guide: interprofessional team writing to promote dissemination of interprofessional education scholarship and products. J Interprof Care. 2019 Sep-Oct;33(5):406-13.
6. Ayu AP, Schellekens AF, Iskandar S, Pinxten L, De Jong CA. Effectiveness and Organization of Addiction Medicine Training Across the Globe. Eur Addict Res. 2015;21(5):223-39.
7. De Jong CA, Goodair C, Crome I, Jokubonis D, El-Guebaly N, Dom G, et al. Substance Misuse Education for Physicians: Why Older People are Important. Yale J Biol Med. 2016 Mar;89(1):97-103.